Nasza Loteria NaM - pasek na kartach artykułów

Funkcje językowe w tekście: przykłady, cechy i rodzaje. Powtórka wiadomości z języka polskiego. Jak rozpoznawać funkcje języka?

Magdalena Konczal
Magdalena Konczal
Ważnym zagadnieniem omawianym na języku polskim są funkcje języka. Zobacz, co musisz na ten temat wiedzieć.
Ważnym zagadnieniem omawianym na języku polskim są funkcje języka. Zobacz, co musisz na ten temat wiedzieć. reshot/ Wandeaw
Jednym z ważniejszych zagadnień omawianych na języku polskim są funkcje językowe. Temat ten jest dość prosty, ale warto dokładnie mu się przyjrzeć, bo dotychczas często występował na maturze. Czym jest funkcja informatywna i w jaki sposób odróżnić funkcję impresywną od ekspresywnej? Sprawdź przykłady funkcji językowych w literaturze i w mowie potocznej.

Spis treści

Funkcje językowe – przykłady i cechy

Funkcje języka sprawiają, że wiemy, co dana osoba chciała nam przekazać. Najważniejsze funkcje językowe to:

  • Funkcja informatywna – służy przekazywaniu informacji.
  • Funkcja ekspresywna – wyraża emocje nadawcy.
  • Funkcja impresywna – skupiona jest na odbiorcy, na przykład nakłonieniu go do podjęcia określonego działania.
  • Funkcja poetycka – jest charakterystyczna dla stylu artystycznego, służy wywołaniu doznań estetycznych u odbiorcy,
  • Funkcja magiczna – występuje zazwyczaj w zaklęciach, przekleństwach czy czarach.
  • Funkcja stanowiąca – ma moc zmieniania rzeczywistości.
  • Funkcja metajęzykowa – występuje w momencie, gdy przy pomocy języka mówimy o języku.
  • Funkcja fatyczna – służąca podtrzymywaniu rozmowy.

Funkcja informatywna w tekście i przykłady

Funkcja informatywna występuje wówczas, gdy głównym celem nadawcy jest przekazanie określonych informacji odbiorcy. Liczą się w niej więc fakty, dane, które nie podlegają dyskusji. W jaki sposób rozpoznać funkcję informatywną w tekście? Zwróćmy uwagę, czy dany fragment skupia się właśnie na przekazaniu określonej porcji materiału.

Przykłady funkcji informatywnej:

  • 11 listopada obchodzimy w Polsce Narodowy Święto Niepodległości.
  • Najpierw stolicą Polski było Gniezno, później Kraków, a obecnie jest nią Warszawa.
  • Tandem to rower, na którym mogą jeździć dwie osoby.

\

Cechy tekstu, w którym dominuje funkcja informatywna:

  • Brak kwiecistego i emocjonalnego języka,
  • Oszczędność środków językowych,
  • Obecność pojęć, terminów, faktów,
  • Obecność zdań oznajmujących (zazwyczaj rozbudowanych),
  • Język precyzyjny i rzeczowy.

Funkcja ekspresywna (zwana także emotywną) oraz przykłady

Funkcja ekspresywna nazywana bywa także emotywną. Występuje ona w tekście, gdzie odbiorca skupia się na swoich doznaniach i emocjach. Rzadko bywa tak, że cały tekst opiera się wyłącznie na funkcji ekspresywnej, zazwyczaj występuje ona we fragmentach, gdzie wyrażone są emocje bohatera lub autora tekstu.

Przykład funkcji ekspresywnej:
W żołądku czułem nieprzyjemny ścisk i odrobinę mnie mdliło. To było okropne doświadczenie! Ledwo łapiąc dech, chwyciłem za kierownicę, będąc pewnym, że kolejny już raz nie zdam egzaminu na prawo jazdy.

Cechy tekstu, w którym dominuje funkcja ekspresywna:

  • Duża liczba wykrzyknień,
  • Obecność słów nacechowanych emocjonalnie i opinii nadawcy,
  • Skupienie się na nadawcy, jego emocjach i przeżyciach.
Trwa głosowanie...

Który przedmiot maturalny jest najtrudniejszy?

Impresywna funkcja języka (nakłaniająca) i przykłady

Funkcja impresywna nazywana jest także nakłaniającą. Nazwa ta nie jest bez znaczenia, ponieważ funkcja występuje w tekście wówczas, gdy nadawca chce przekonać do czegoś odbiorcę – zmienić jego poglądy czy przekonać go do określonego działania. Funkcja impresywna bardzo często występuje jednocześnie z funkcją informatywną.

Przykład funkcji impresywnej:
Zróbcie zadanie piąte oraz siódme i przyłóżcie się do tego. Sprawdzian już za dwa tygodnie, a materiału jest naprawdę sporo, weźcie się więc za naukę już teraz.

Cechy tekstu, w którym dominuje funkcja impresywna:

  • Obecność zwrotów mających oddziaływać na odbiorcę (czasowników w trybie rozkazującym, np. zróbcie, weźcie, pochylcie się nad),
  • Słownictwo wyrażające ocenę (piękny, zachwycający, okropny, obrzydliwy),
  • Odwołanie do uczuć odbiorcy.

Funkcja poetycka (estetyczna) oraz jej przykłady

Funkcja poetycka nazywana jest również estetyczną. Występuje tam, gdzie nie informacja czy komunikat jest najważniejszy, ale forma, w jakiej jest on przekazywany. Obecna zazwyczaj w tekstach literackich, ale także w przysłowiach czy wszędzie tam, gdzie nadawca skupia się na tym, by komunikat przekazany był w niecodziennej formie.

Przykład funkcji poetyckiej:
To w szyby deszcz dzwoni deszcz dzwoni jesienny
I pluszcze jednaki miarowy niezmienny
Dżdżu krople padają i tłuką w me okno
Jęk szklany płacz szklany a szyby w mgle mokną
I światła szarego blask sączy się senny
O szyby deszcz dzwoni deszcz dzwoni jesienny (fragment wiersza L. Staffa „Deszcz jesienny”)

Cechy tekstu, w którym dominuje funkcja poetycka:

  • Kwiecisty i barwny język,
  • Obecność wielu środków stylistycznych (epitety, metafory, porównania),

Funkcja magiczna i funkcja stanowiąca

Funkcja magiczna i funkcja stanowiąca są do siebie podobne. Obie mają za zadanie kreowanie rzeczywistości. Teksty, w których dominuje funkcja magiczna to wszelkiego rodzaju zaklęcia, przekleństwa czy życzenia (np. Abrakadarba). Z kolei teksty, w których występuje funkcja stanowiąca to te zmieniające rzeczywistość (np. Zwalniam Panią z pracy, Od teraz jesteście mężem i żoną).

od 7 lat
Wideo

Zmarł wybitny poeta Ernest Bryll

Dołącz do nas na Facebooku!

Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!

Polub nas na Facebooku!

Dołącz do nas na X!

Codziennie informujemy o ciekawostkach i aktualnych wydarzeniach.

Obserwuj nas na X!

Kontakt z redakcją

Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?

Napisz do nas!

Polecane oferty

Materiały promocyjne partnera

Materiał oryginalny: Funkcje językowe w tekście: przykłady, cechy i rodzaje. Powtórka wiadomości z języka polskiego. Jak rozpoznawać funkcje języka? - Strefa Edukacji

Wróć na swiecie.naszemiasto.pl Nasze Miasto