Ziemiórki atakują kwiaty doniczkowe? Ten problem często pojawia się zimą. Polecamy skuteczne i domowe sposoby na zwalczenie tych muszek

Ziemiórki (Sciaridae) to niewielkie muchówki. Sporo ich gatunków żyje w Polsce, a jeszcze więcej w całej Europie i na świecie. Mogą występować w ogrodach i lasach. Niestety, bardzo często pojawiają się też w mieszkaniach, szczególnie zimą. Do domów najczęściej trafiają wraz z roślinami doniczkowymi, a dokładniej – z ich ziemią. Wylęgają się także z ziemi do kwiatów.

Wśród „domowych” ziemiórek są przedstawiciele różnych gatunków, jednak nie musimy zbytnio przejmować się ich identyfikacją, bo są do siebie podobne zarówno pod względem wyglądu, jak i zachowania, a sposoby ich zwalczania są takie same.

Dorosłe ziemiórki to niewielkie muszki. Przypominają owocówki, jednak są od nich smuklejsze, mają dłuższe nogi i czułki, a także ostro zakończony odwłok. Są szybkie i drobne, więc takie szczegóły budowy trudno spostrzec. Jeśli jednak zauważamy muszki, które nieszczególnie interesują się owocami, za to występują w pobliżu roślin lub wręcz wylatują z doniczek, to mamy do czynienia z ziemiórkami.

Zupełnie inaczej wyglądają larwy ziemiórek i zdecydowanie trudniej je wypatrzyć. Mają cienkie, wydłużone, niemal przezroczyste ciało (z wyjątkiem czarnej głowy), które jest pozbawione nóg. Mogą dorastać do kilku milimetrów długości. Wylęgają się z jaj, które dorosłe muszki składają w ziemi i przez pewien czas w niej bytują. I to właśnie larwy ziemiórek bywają bezpośrednim zagrożeniem dla roślin doniczkowych.

Ziemiórki niekoniecznie muszą być szkodnikami roślin. Dorosłe osobniki żywią się m.in. nektarem i pyłkiem roślin, żyją zresztą dość krótko, bo ich głównym celem jest odbycie rójki i złożenie jaj przez samicę.

Niestety, inaczej sprawa wygląda z larwami. Kiedy wylęgną się z jaj, przez około 2 tygodnie żyją w ziemi. W tym czasie teoretycznie odżywiają się głównie materią organiczną z podłoża i w naturze nie szkodzą, a bywają nawet pożyteczne.
Jednak co innego w doniczkach, gdzie ilość składników pokarmowych jest ograniczona. Wtedy mogą też podgryzać rośliny, szczególnie, kiedy larw jest dużo. A warto wspomnieć, że w domach mają korzystne warunki – ciepło i wilgotna ziemia w doniczkach to idealne warunki do tego, by ziemiórek przybywało. Szczególnie zimą, bo latem równie dobre warunki znajdują na zewnątrz.

Objawy żerowania larw ziemiórek nie są charakterystyczne. Rośliny mają uszkodzone korzenie, więc słabną, zasychają, tracą liście. Można to pomylić z objawami różnych chorób lub skutkami błędów w uprawie. Jednak sygnałem nie do pomylenia są wspomniane muszki występujące początkowo w pobliżu doniczek, które później często latają po całym mieszkaniu.

Kiedy zauważamy pojedyncze muszki, nie musimy od razu wpadać w panikę, ale dobrze jest podjąć pewne kroki, zanim na dobre się u nas rozgoszczą. Tym bardziej, że zwalczanie ziemiórek warto zacząć od ekologicznych i stosunkowo łagodnych metod, które są jednak skuteczne. Trzeba jednak uzbroić się w cierpliwość, bo pozbycie się ziemiórek może potrwać kilka tygodni.

Dorosłych ziemiórek pozbędziemy się m.in. dzięki żółtym lepom na ziemiórki. Bez trudu kupimy je w sieci lub sklepach ogrodniczych (kosztują nieco 10-20 zł za 10 szt.). Taki lep umieszcza się w doniczce. Przyciąga on muszki, które przyklejają się do niego. Nie wygląda to może estetycznie, ale jest skuteczne. Lep trzeba wymienić, kiedy złapie się trochę owadów. W sumie powinny być wystawione przez 2-3 tygodnie, żeby wyłapać muszki, które sukcesywnie będą się przeobrażać z larw i wylatywać z ziemi. Lepy to pułapki klejowe – działają czysto mechanicznie, nie są więc szkodliwe dla otoczenia.

Łatwo możemy też samodzielnie przygotować miksturę przeciw ziemiórkom. Owady te przyciąga żółty kolor, więc najlepiej zrobić to w żółtym naczyniu (np. miseczce). Polecaną metodą jest też zabarwienie wody na żółto, np. kurkumą (może być w proszku). Do szklanki wody wystarczy wlać łyżkę octu winnego oraz płynu do naczyń. Miseczkę lub kubek z preparatem ustawiamy w pobliżu roślin. Muszki, zwabione kolorem i zapachem octu, potopią się w miksturze. Takie pułapki na ziemiórki również muszą być wystawiane przez kilka tygodni.

Są to sposoby na pozbycie się dorosłych ziemiórek, ale jeśli nie będą one miały okazji się rozmnożyć, problem z czasem rozwiąże się sam. Warto jednak zadbać również o pozbycie się larw ziemiórek.

Również w tym przypadku najczęściej wystarczą sposoby domowe. Jeśli tylko są na to odpowiednie warunki, przesadźmy roślinę do nowego, dobrej jakości podłoża. Starą ziemię starannie otrząśnijmy z korzeni, możemy nawet wypłukać je wodą. Jeśli roślina tego nie wymaga, nie musimy wymieniać doniczki na większą, ale umyjmy starannie starą!

Czasem jednak przesadzanie jest niewskazane (np. gdy roślina akurat kwitnie) lub trudne (w przypadku dużych roślin), nie wszystkie rośliny też je lubią (np. hoje). Pamiętajmy ponadto, że rośliny najlepiej przesadzać wiosną.

Do zwalczania larw ziemiórek w podłożu możemy wykorzystać wywar z czosnku. Pomocniczo ziemię możemy też oprószyć cynamonem.

Do zrobienia wywaru potrzeba ok. pół główki czosnku (25 g). Ząbki zgniatamy (bez obierania), zalewamy 1 litrem wody i gotujemy na małym ogniu przez 20 min. Po ostudzeniu używamy płynu do podlewania roślin.

Powyżej opisane metody można oczywiście ze sobą łączyć i działać jednocześnie przeciwko muszkom i larwom ziemiórki.

Do zwalczania ziemiórek przeznaczony jest także preparat zawierający substancję owadobójczą zwaną azadyrachtyną, uzyskiwaną z rośliny o nazwie miodla indyjska. Takie działanie ma także olejek z tej rośliny, zwany neem. Zarówno gotowy preparat, jak i olejek, można łatwo kupić i wykorzystać do oprysku.

Jeśli pomimo przesadzenia roślin, zastosowania lepów i odkażania ziemi czosnkiem ziemiórki nadal są obecne, i to w znacznych ilościach, można sięgnąć po środki chemiczne. Stosuje się je najczęściej do podlewania, po przygotowaniu zgodnie z instrukcją producenta. Pamiętajmy jednak, że substancje chemiczne nie są obojętne dla środowiska, a podczas ich stosowania trzeba przestrzegać zasad dotyczących własnego bezpieczeństwa.